100 năm trước Đảng Cộng sản Trung Quốc tại sao chọn Thượng Hải là nơi thành lập

Tại sao là Thượng Hải

Điều quan trọng nhất là bến cảng kết nối với thế giới

Tại sao lịch sử lại chọn thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Thượng Hải? Có một lý do đặc biệt quan trọng, vì vào thời điểm đó Thượng Hải là một bến cảng kết nối với thế giới quan trọng nhất của Trung Quốc

Nhật Bản thực hiện mở cửa đối ngoại sớm hơn Trung Quốc. Thông qua cuộc Duy tân Minh trị, Nhật Bản đã học tập toàn diện phương Tây, cải cách chế độ phong kiến lạc hậu, bước lên con đường phát triển chủ nghĩa tư bản. Vì vậy, đông đảo trí thức Trung Quốc sang Nhật tìm kiếm con đường cứu nước.

Về mặt địa lý Nhật Bản rất gần với Thượng Hải, từ Thượng Hải đi Nhật Bản vô cùng thuận tiện. Làn sóng cách mạng hơn 100 năm trước cũng như vậy. Trần Độc Tú (Chen Duxiu), Lý Đại Chiêu (Ly Dazhao), Trần Vọng Đạo (Chen Wangdao) cùng đông đảo phần tử trí thức trẻ đều đã từng học tập tại Nhật Bản, đồng thời tiếp xúc với nhiều tư tưởng mới ở Nhật Bản. Với mong muốn cháy bỏng thay đổi hiện trạng của Trung Quốc, họ luôn tích cực tìm hiểu, rốt cuộc thì con đường nào mới phù hợp với Trung Quốc.

Năm 1917, một sự kiện vĩ đại đã xảy ra – “Cách mạng tháng Mười” bùng phát ở Nga. Đây là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa vĩ đại được làm nên bởi giai cấp công nhân Nga dưới sự lãnh đạo của Đảng Bôn-sê-vích kết hợp với nhân dân lao động nghèo, chính quyền Xô Viết được thành lập. Sau khi biết tin về cuộc cách mạng vĩ đại này ở Nga, đã có một số phần tử trí thức tiến bộ tìm đến Liên Xô, chẳng hạn như: Cù Thu Bạch (Qu Qiubai). Ông đã phiên dịch và giới thiệu một số lượng lớn tác phẩm của Lê-nin và Stalin, các bài báo đăng trên tạp trí “Thanh niên mới” và các tạp trí khác, đã truyền bá phong trào chủ nghĩa cộng sản quốc tế đến Trung Quốc.

Sở dĩ Đảng Cộng sản Trung Quốc được thành lập tại Thượng Hải, có liên quan chặt chẽ đến bối cảnh dư luận của việc truyền bá tư tưởng mới ở Thượng Hải. Vào thời điểm đó, không có thành phố nào của Trung Quốc có nhiều ấn phẩm tiến bộ như Thượng Hải, các loại tư tưởng mới nhiều không kể xiết.

Sau phong trào ngày 4 tháng 5, Thượng Hải dần dần trở thành trung tâm tuyên truyền của phong trào chủ nghĩa xã hội, đặc biệt là Trần Độc Tú (Chen Duxiu), Lý Hán Tuấn (Li Hanjun), Thiệu Lực Tử (Shao Lizi) và Trần Vọng Đạo (Chen Wangdao) cùng đông đảo phần tử tri thức tiến bộ tập trung tại Thượng Hải, đã hình thành tổ chức tuyên truyền chủ nghĩa Mác. Họ sử dụng tập san “Thanh niên mới” “Bình luận hàng tuần” để tuyên truyền phong trào giải phóng tư tưởng, tuyên truyền học thuyết chủ nghĩa Mác. Chính trong môi trường văn hóa đa văn hóa này, Thượng Hải đã dần dần trở thành trận địa hạt nhân để tầng lớp trí thức tiến bộ tìm kiếm con đường của Trung Quốc.

Tầng lớp công nhân ngành công nghiệp ở Thượng Hải chiếm một nửa tổng số công nhân của Trung Quốc

Đảng Cộng sản Trung Quốc sở dĩ được thành lập tại Thượng Hải, còn có một nguyên nhân quan trọng khác, đó chính là sự lựa chọn của giai cấp.

Đảng Cộng sản Trung Quốc do các phần tử tiên tiến của giai cấp vô sản tổ hợp thành, sự ra đời của Đảng Cộng sản Trung Quốc là sản vật kết hợp giữa chủ nghĩa Mác và phong trào công nhân Trung Quốc. Sự phát triển lớn mạnh của giai cấp công nhân, là điều kiện tất yếu để thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Thời kỳ đầu thành lập chính Đảng, đội ngũ cách mạng của Đảng đang ở Thượng Hải. Bởi vì Thượng Hải là nơi tập trung giai cấp công nhân đông nhất Trung Quốc. 100 năm trước, Thượng Hải có khoảng 1 triệu công nhân ngành công nghiệp, về cơ bản chiếm một nửa trong toàn bộ giai cấp công nhân Trung Quốc

Tốc độ phát triển đô thị của Thượng Hải vô cùng kinh ngạc, nên sớm đã tập trung một số lượng lớn công nhân ngành công nghiệp. Chính sự lớn mạnh của giai cấp công nhân ở Thượng Hải và sự giác ngộ của giai cấp công nhân, đã đặt nền tảng giai cấp cho sự hình thành Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Ngõ hẻm và gác xép, là nơi trú ẩn tự nhiên cho công tác bí mật

Thượng Hải sở dĩ trở thành cái nôi khai sinh Đảng Cộng sản Trung Quốc, còn liên quan đến tình hình và đặc điểm của các thành phố trong thời điểm đó

Thượng Hải nằm giữa trên đường bờ biển Nam Bắc của nước ta, vị trí địa lý rất thuận lợi. Thượng Hải với những con hẻm giao cắt dày đặc nhau giống như mao mạch, cùng những gác xép nhỏ san sát bên nhau, chính là nơi trú ẩn tự nhiên cho công tác bí mật. Thạch Khố Môn (Shikumen) chủ yếu là các tòa nhà 3 tầng, có nhiều lối ra vào, các con hẻm nhỏ thông theo các hướng. Triệu tập hội nghị ở đây, trong trường hợp khẩn cấp, các thành viên trong tổ chức bí mật của Đảng tiện bề rút lui.

Lớp người Đảng Cộng sản Trung Quốc đầu tiên, ngoại trừ Lý Đại Chiêu (Li Dazhao) ra, đại đa số đều là người vùng Giang Tô, Chiết Giang, An Huy, họ tương đối quen thuộc Thượng Hải, và có tình cảm với vùng đất này.

Ngược lại, bố cục đô thị của Bắc Kinh lại khá khác biệt. Bất kể là Tử Cấm Thành nguy nga và rộng lớn, hay những cái Tứ Hợp Viện vuông vức, chế độ quản lý và kiến trúc phong kiến do phong kiến hoàng gia xây dựng đều không có lợi cho lực lượng nhỏ bé các nhà cách mạng làm công tác bí mật.

Năm 1927, đồng chí Lý Đại Chiêu trú ẩn trong một doanh trại bên cạnh Đại sứ quán Liên Xô ở Dong Jiao Min Xiang, Bắc Kinh để triển khai công tác bí mật, do kẻ phản bội bán rẻ mà bị bắt bỏ tù. Sau khi đồng chí Lý Đại Chiêu hy sinh, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã cử ủy viên dự khuyết Trung ương Vương Hà Ba (Wang Hebo) từ Thượng Hải đến Bắc Kinh tiếp tục triển khai công tác. Đồng chí Vương Hà Ba nhiều lần đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch Liên đoàn Đường sắt Tân Phổ (Thiên Tân Phổ Khẩu), Chủ tịch Ban Chấp hành cấp địa phương Thượng Hải kiêm Chủ tịch Ban Chấp hành cấp khu vực Thượng Hải của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Đường sắt Trung Hoa, là tiên phong của phong trào công nhân Trung Quốc, có nhiều kinh nghiệm trong công tác hoạt động bí mật, nhưng tới Bắc Kinh chưa lâu, thì bị thế lực phản động bắt giữ và sát hại

100 năm trước, Quảng Châu là trung tâm của cách mạng giai cấp tư sản, có cơ sở quần chúng tốt, tại sao Đảng Cộng sản Trung Quốc không thành lập tại Quảng Châu? Tại vì, Quốc dân Đảng Trung Quốc do Tôn Trung Sơn tiên sinh lãnh đạo đóng tại Quảng Châu, lực lượng cách mạng chủ yếu là giai cấp tư bản mới nổi.

Thượng Hải là thành phố lớn nhất phương Đông, là nơi tập trung công nhân ngành công nghiệp đầu tiên ở vùng duyên hải Trung Quốc, là nơi tụ họp các phần tử trí thức tiến bộ, và là trung tâm giữa hai miền Nam Bắc của Trung Quốc, “ Thiên thời địa lợi nhân hòa”. Dước tác động tổng hợp của các nhân tố đó, một Đảng vĩ đại - - Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã ra đời tại Thượng Hải.

Biên dịch：碧捷(Bích Tiệp)