Cá muối ống tre là một món ăn đặc sản của huyện Thương Thành, tỉnh Hà Nam Trung Quốc. Đây là món ăn đặc biệt mà chỉ Thương Thành mới có. Mùi vị thơm ngon của món cá này khiến ai ăn rồi cũng phải tấm tắc khen ngon.

Theo ghi chép trong “Thương Thành chí”, món ăn này có từ thời Chiến Quốc. Chuyện kể rằng có người dân vùng núi, khi đi lánh nạn chiến tranh đã mang theo cá ướp muối, họ dùng lá sen hoặc lá nứa để gói cá tươi đã tẩm gia vị cho vào trong ống tre và mang theo, thịt cá ủ trong ống tre 10 ngày cũng không bị thối, trên đường tránh nạn, đói bụng lại đem ra nấu chín ăn, hương vị độc đáo, thịt cá thơm ngon. Ngoài ra, trong dân gian cũng lưu truyền một cách nói khác, kể rằng ngày xưa có một ông lão đánh cá, có một lần bắt được rất nhiều cá ăn không hết, ông bèn đem cá làm sạch ướp muối bỏ vào vại sành, hơn mười ngày sau ông mới nhớ ra, mở nắp vại thấy có mùi là lạ nhưng cá chưa thối, tiếc của ông không nỡ bỏ mẻ cá ngon, liền lấy ra cho vào nồi nấu chín cùng với một số gia vị khác. Thật bất cá nồi cá thơm ngon lạ thường! Ông bèn đem chuyện kể với những người xung quanh, cứ như thế, một truyền mười, mười truyền trăm, ông lão vui vẻ dạy mọi người cách làm, còn bà con làng xóm thì nô nức học theo, ai cũng tấm tắc khen ngon. Từ đấy, người dân Thương Thành bắt đầu nấu món ăn này, và được truyền đến tận ngày nay.

Tôi thấy cả hai cách nói này đều rất có cái lý riêng. Cá ướp trong ống tre phù hợp với cái tên của món ăn; còn cá ướp trong vại lại phù hợp với tình hình thực tế hơn. Dù là ướp cá trong ông tre hay trong vại sành thì về cơ bản các bước làm đều giống nhau: cá được đánh vảy bỏ ruột, rửa sạch cắt miếng, tẩm ướp gia vị, cho vào vại sành hoặc ống tre, đậy nắp ủ kín, từ 10 ngày đến nửa tháng, bỏ cá ra nấu với các loại gia vị khác. Không nên chọn loại cá quá nhỏ, khoảng 1 cân trở lên. Cá ướp trong vại, một bữa ăn không hết, cũng không đáng lo, ăn bao nhiêu, lấy ra bấy nhiêu, còn lại vẫn ủ trong vại.

Món cá này nấu khá đơn giản. Cho dầu ăn vào nồi, phi thơm hành, gừng và ớt tươi, cho nước vào đun sôi, thêm xì dầu và các gia vị khác, thêm lá cải thảo, cuối cùng mới cho cá vào nồi, đun nhỏ lửa khoảng 15 đến 20 phút là có thể bác ra ăn. Món ăn này chỉ thích hợp vào mùa đông, vì mùa hè nhiệt độ cao, cá ướp trong ống tre dễ bị hỏng.

Chính vì cách làm món ăn này rất đặc biệt, mùi vị của nó cũng rất đặc biệt. Mùi thơm và vị ngon của thịt cá khiến người ta muốn chảy nước dãi. Mùi giống đậu phụ nhự, mùi thơm của ống tre chen lẫn giữa mùi vị của cá. Thịt cá vừa tươi vừa mềm, hễ nếm qua là không thể không nhớ mãi.

Người Thương Thành rất thích món ăn này, một năm ăn bao nhiêu lần thì không ai đếm xuể. Vào dịp lễ Tết hoặc có khách quý đến nhà, trên bàn ăn không thể không có món ăn này. Khi xa quê hương người Thương Thành đều rất nhớ nhà và thèm ăn món cá này, giống như người Việt Nam “anh đi anh nhớ quê nhà, nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương”. Đây là một món ăn đặc biệt thể hiện tình quê đối với mỗi người huyện Thương Thành.

撰稿：周珊珊

审校：裴碧捷（Bích Tiệp），冯超

排版：陈燕琪