来源：新华每日电讯01/24，09:55:22

Theo nguồn tin: Tân Hoa Nhật báo, ngày 24 tháng 1 năm 2024

...... （tiếp phần 1）

向新而兴：创新让“绝学”成“显学”

Phát triển theo định hướng đổi mới: Đổi mới khiến “tuyệt học”(học vấn chuyên môn bị thất truyền) trở thành “hiển học” (học vấn chuyên môn được thịnh hành)

在万物互联时代，地处河西走廊西端的敦煌莫高窟，不再是一个遥远而又陌生的存在。

Trong thời đại Internet, hang đá Mạc Cao Đôn Hoàng nằm ở phía tây cùng của hành lang Hà Tây, đã không còn là một sự tồn tại xa xôi và xa lạ nữa.

只要点击“数字藏经洞”，就能透过手机的方寸屏幕，“走进”莫高窟这个文化殿堂，开启一场从开窟造像、经卷封藏、重现于世、文物流散到再次聚首的探险之旅。这种“文物+科技”的沉浸式体验，使诸多文化瑰宝以全新的形式重新“飞入寻常百姓家”。 

Chỉ cần nhấp chuột vào “Động Tàng Kinh số”, là bạn có thể thông qua màn hình điện thoại, “bước vào” cung điện văn hóa của hang đá Mạc Cao, bắt đầu hành trình thám hiểm từ khai quật tạo tượng, niêm phong lưu trữ kinh quyển, ra mắt tái hiện, văn vật bị phân tán đến được tổng hợp lại. Loại hình trải nghiệm thực tế “văn vật + công nghệ” này, đã cho phép nhiều kho báu văn hóa “Phi nhập tầm thường bách tính gia(tạm dịch là đi vào đời sống bình dân)” dưới một hình thức hoàn toàn mới.

河西走廊地处丝绸之路的重要通道，历史上就是兼收并蓄各类文化的前沿。距今已有1600多年历史的天梯山石窟因开创了开窟造像的“凉州模式”，对后世的龙门石窟、云冈石窟影响深远；莫高窟“历代延续修建，壁画层叠分布”的特征也成为代代创新的实证。

Hành lang Hà Tây nằm trên tuyến đường quan trọng của Con đường Tơ lụa, là trạm đầu tàu tiên phong trong việc hội tụ dung hòa các nền văn hóa trong lịch sử. Hang đá Thiên Thê Sơn với lịch sử hơn 1.600 năm tạo nên “mô hình Lương Châu” mở hang tạo tượng, có ảnh hưởng sâu sắc đến hang đá Long Môn và hang đá Vân Cảng sau này. Hang đá Mạc Cao với đặc trưng “xây dựng liên tục của nhiều thế hệ, bích họa phân bố trùng điệp” trở thành minh chứng cho sự đổi mới sáng tạo từ thế hệ này sang thế hệ khác.

莫高窟第217窟-南壁西侧-春山踏青-盛唐。（敦煌研究院供图）

Hình ảnh 7: Đạp thanh xuân sơn (thời Thịnh Đường) ở phía tây tường Nam của hang số 217 trong hang Mạc Cao.

20世纪80年代末，随着敦煌研究院探索将莫高窟“画”进数字世界，我国文物数字化技术在河西走廊率先发展。如今通过数字技术采集的张掖明长城，墙体的土坯肌理以毫米级的精度清晰真切呈现。

Vào cuối những năm 1980, cùng với việc không ngừng khám phá của Viện nghiên cứu Đôn Hoàng, “tranh” hang đá Mạc Cao được đưa vào thế giới số, công nghệ số hóa văn vật của Trung Quốc đi đầu phát triển ở hành lang Hà Tây. Hiện nay thông qua công nghệ số hóa đã thu thập thông tin Vạn Lý Trường Thành Trương Dịch nhà Minh, hoa vân phôi đất của thành tường được thể hiện rõ ràng chính xác đến từng milimet.

“数字化技术不仅让文物实现永久保存、永续利用，还能打破时空界限，推动全人类共享文物遗产的价值。”敦煌研究院文物数字化研究所所长俞天秀说。

“Công nghệ số không chỉ cho phép văn vật được bảo tồn vĩnh viễn, sử dụng bền vững, mà còn phá bỏ ranh giới thời gian và không gian, thúc đẩy cộng đồng nhân loại chia sẻ giá trị di sản văn hóa.” Ông Du Thiên (Yu Tian) Giám đốc Trung tâm nghiên cứu số hóa văn vật Viện Nghiên cứu Đôn Hoàng nói.

“技术+创意”，使河西走廊上的许多文物火爆“出圈”。

“Công nghệ + sáng tạo, đã khiến nhiều văn vật ở hành lang Hà Tây nổi tiếng khắp nơi

莫高窟第320窟双飞天。（敦煌研究院供图）

Hình ảnh 8: Bích họa “Song Phi Thiên (Hai tiên nữ cùng bay lên trời)” trong hang số 320 thuộc hang đá Mạc Cao

在河西走廊的历史文化名城，每个地市级博物馆都拥有“出圈”的文创产品。武威磨咀子汉墓出土的鸠杖头有“不噎之鸟”的美好寓意，以其为原型制作的冰箱贴、书签等文创产品成为热销伴手礼；张掖市博物馆的战国铜立鹿生动刻画了麋鹿突然停步的神情，它与传统扎染相结合创作的手工艺品深受游客喜爱；漫步敦煌夜市，游客随时可将模拟莫高窟壁画形态、用矿物颜料画就的“九色鹿”泥板画带回家。

Tại các thành phố lịch sử văn hóa nổi tiếng trên hành lang Hà Tây, mỗi bảo tàng thành phố đều có những sản phẩm văn hóa sáng tạo nổi tiếng. Trên đầu Cưu trượng (gậy khắc hình chim cưu) được khai quật ở lăng mộ Má Trớ Tử nhà Hán ở Vũ Uy có ngụ ý đẹp là “chim không nghẹn”, các sản phẩm văn hóa sáng tạo như nam châm tủ lạnh, thẻ đánh dấu trang sách có hình dáng của văn vật đã trở thành những món quà lưu niệm đắt khách. Con hươu đứng bằng đồng thời Chiến Quốc ở Bảo tàng thành phố Trương Dịch mô tả một cách sinh động biểu cảm của con nai dừng bước đột ngột, các sản phẩm thủ công được tạo ra bằng cách kết hợp hình ảnh con hươu nai với kỹ thuật nhuộm màu truyền thống, được du khách yêu thích. Đi dạo một vòng quanh chợ đêm Đôn Hoàng, du khách có thể mang về nhà những bức tranh mô phỏng bích họa hang đá Mạc Cao và tranh “Hươu chín màu” vẽ bằng sơn khoáng chất trên bảng đất sét mang về nhà.

市场对文创产品的青睐，实际上是公众对优秀传统文化的推崇。

Sự yêu thích của thị trường đối với các sản phẩm văn hóa đổi mới sáng tạo, về thực chất là sự tôn kính của cộng đồng đối với văn hóa truyền thống ưu tú.

大型沉浸式情景舞台剧《天马行》、大型历史情景剧《回道张掖》、大型长城史诗歌舞剧《天下雄关》，以及在敦煌上演的《乐动敦煌》《又见敦煌》《千手千眼》……近几年，许多再现丝路繁盛往来、边塞兵戈铁马、代代文物守护的剧目在河西走廊上演，让人目不暇接。

Vở kịch nhập vai “Thiên Mã hành”, vở kịch lịch sử “Hồi đạo Trương Dịch”, vở kịch sử thi Trường Thành “Thiên hạ hùng quan”, cũng như các chương trình “Vui nhộn Đôn Hoàng” “Gặp lại Đôn Hoàng”, “Nghìn tay nghìn mắt” ..... được biểu diễn tại Đôn Hoàng. Những năm gần đây, nhiều vở kịch tái hiện việc giao lưu trao đổi tấp nập trên Con đường Tơ lụa, cũng như các cuộc chiến tranh ở biên cương, hay việc bảo vệ di vật văn hóa từ thế hệ này sang thế hệ khác được dàn dựng biểu diễn tại hành lang Hà Tây, khiến cho khán giả say mê.

2023年9月10日晚，在甘肃敦煌大剧院，演员在大型情景音画剧《千手千眼》中表演。新华社发（张晓亮 摄）

Hình ảnh 9: Diễn viên Nhà hát Đôn Hoàng tỉnh Cam Túc đang biểu diễn vở kịch “Nghìn tay nghìn mắt”, ảnh chụp ngày 10 tháng 9 năm 2023

渊源自有，匠心独运。

Có nguồn gốc đặc sắc, kỹ thuật độc đáo

曾获鲁迅文学奖的甘肃本土作家叶舟，创作了《敦煌本纪》《凉州十八拍》等文学作品，他努力用手中的笔“破译”河西走廊伟大而古老的文化密码。“河西走廊就是我此生的课堂，我写下的每一行诗歌、每一部小说，其实都是在回答提问，在交卷，在加入一阕众生的合唱。”叶舟曾如是说。

Diệp Châu (Ye Chu), một nhà văn người Cam Túc từng đoạt giải thưởng Văn học Lỗ Tấn, là tác giả của “Đôn Hoàng bản kỷ”, “Lương Châu 18 phách”, ông đã nỗ lực dùng ngòi bút giải mã những bí mật văn hoá vĩ đại mà cổ xưa ở hành lang Hà Tây. “Hành lang Hà Tây là lớp học của tôi trong cuộc đời này, mỗi dòng thơ, mỗi tác phẩm tôi viết, thực ra là để trả lời câu hỏi, lúc nộp bài cũng là lúc hòa vào dàn đồng ca của chúng sinh.” Diệp Châu từng nói.

“做艺术，越做心越大。每个时代有每个时代的风格，希望一千年后看现在，也能看到这个时代的特点。”敦煌彩塑制作技艺非遗项目省级传承人杜永卫说。

“Làm nghệ thuật, càng làm càng đam mê. Mỗi thời đại đều có phong cách riêng, hy vọng 1000 năm sau, cũng nhìn thấy những đặc trưng của thời đại này.” Ông Đỗ Vĩnh Vệ (Du Yongwei), truyền nhân cấp tỉnh dự án di sản văn hóa phi vật thể kỹ nghệ chế tác tượng màu Đôn Hoàng nói.

（Còn tiếp...）

编译：裴碧捷

校对：冯超

排版：宁笑葳