来源：《瞭望》2024-02-19 08:24:33浏览量：12.4万

Theo nguồn: Tạp chí “Liêu vọng”, ngày 19 tháng 2 năm 2024

横跨欧亚的陆地丝绸之路和连接亚非的海上丝绸之路，是在漫长的历史发展过程中逐渐形成的，张骞、班超、玄奘、郑和、马可·波罗等为开拓建设这两条人类文明交流大通道作出了重要贡献。

Con đường Tơ lụa trên bộ xuyên suốt Á – Âu và Con đường Tơ lụa trên biển kết nối Á-Phi, được từng bước hình thành trong quá trình phát triển lâu dài của lịch sử, Trương Khiên (Zhang Qian), Ban Siêu (Ban Chao), Huyền Trang (Xuan Zang), Trịnh Hòa (Zheng He), Marco Polo ...là những người có những đóng góp quan trọng cho sự khai phá, xây dựng hai con đường chính giao lưu văn minh nhân loại này.

丝绸之路的开通，使古代中国的丝绸、瓷器、茶叶等大量物品输往中亚、西亚乃至地中海东岸，远抵罗马等国，西方风物人情也得以渐入中国。

Việc khai thông Con đường Tơ lụa, khiến một số lượng lớn các sản phẩm tơ lụa, đồ sứ, trà (chè lá), v.v. của Trung Quốc cổ đại xuất khẩu đi Trung Á, Tây Á, đến cả bờ Đông Địa Trung Hải, đến tận La Mã và các nước khác; nhân tình thế thái và nếp sống của phương Tây cũng dần được du nhập vào Trung Quốc. 

回首古丝绸之路，文物是那段历史的最佳见证，让我们一起通过陆上丝绸之路和海上丝绸之路的代表性文物，回望那段驼铃声声的历史。

Hồi tưởng lại Con đường Tơ lụa cổ đại, văn vật là minh chứng xác thực nhất cho giai đoạn lịch sử đó, cho phép chúng ta hiểu về giai đoạn lịch sử của tiếng chuông lạc đà (thương nhân lạc đà) thông qua các di tích văn hóa tiêu biểu của Con đường Tơ lụa trên đất liền và Con đường Tơ lụa trên biển.

陆上丝绸之路

Con đường Tơ lụa trên đất liền

1877年，德国地理学家费迪南·冯·李希霍芬（Ferdinad Von Richthofen）第一次提出“丝绸之路”的概念，之后“丝绸之路”被广泛接受并被用来概括横贯欧亚大陆的交通网络。实际上，自人类文明伊始，这些路线就成为沟通东西的重要交通要道。考古资料和文献史料愈来愈多地证明，丝路之上各文明间的接触和交流从未中断。由于汉武帝的努力，原来各自独立的交通网络终于因为西域绿洲丝绸之路的开通而有效地连为一体。

Năm 1877, ông Ferdinad Von Richthofen, nhà địa lý người Đức lần đầu tiên đưa ra khái niệm “Con đường Tơ lụa”, sau đó “Con đường Tơ lụa” được chấp nhận rộng rãi và sử dụng để tóm tắt mạng lưới giao thông quan trọng xuyên suốt lục địa Á – Âu. Trên thực tế, kể từ khi nền văn minh nhân loại bắt đầu, những con đường này trở thành tuyến giao thông quan trọng kết nối phương Đông với phương Tây. Dữ liệu khảo cổ và tài liệu lịch sử cho thấy sự gặp gỡ và giao thoa giữa các nền văn minh dọc theo Con đường Tơ lụa không hề bị gián đoạn. Với sự nỗ lực của Hán Ngũ Đế, mạng lưới giao thông độc lập đơn lẻ ban đầu cuối cùng đã được kết nối hiệu quả thông qua việc khai thông Con đường Tơ lụa Ốc đảo Tây Vực.

在丝绸之路这一具有全球性的交通网络中，人们从事贸易沟通、思想交流，相互学习、互相借鉴；在人类文明的交融互鉴、共同发展的层面上，没有其他的陆上交通路线能够和丝绸之路相媲美。

Trên mạng lưới giao thông mang tính toàn cầu của Con đường Tơ lụa, con người trao đổi thương mại, giao lưu tư tưởng, chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau; Về mặt học hỏi giao thoa, cùng nhau phát triển văn minh nhân loại, không có tuyến đường trên đất liền nào có thể so sánh được với Con đường Tơ lụa.

海上丝绸之路

Con đường Tơ lụa trên biển

“海上丝绸之路”是古代中国与外国进行交通贸易和文化交往的海上航行路线。以中国的广州、泉州为中心，北向连接日本、朝鲜半岛，南向沿东南亚穿越马六甲海峡抵达斯里兰卡，被称为东段；从斯里兰卡沿印度东海岸北上，抵达波斯湾或红海，被称作西段。西段海上丝绸之路还有一条分支，可以抵达非洲东海岸。

“Con đường Tơ lụa trên biển” là tuyến hàng hải trao đổi thương mại và giao lưu văn hóa của Trung Quốc cổ đại với nước ngoài. Lấy Quảng Châu và Tuyền Châu Trung Quốc làm trung tâm, phía Bắc kết nối với Nhật Bản, bán đảo Triều Tiên, phía Nam ven theo Đông Nam Á xuyên qua eo biển Malacca đến Sri Lanka, được gọi là phần phía Đông; Từ Sri Lanka dọc theo bờ biển phía đông của Ấn Độ đến vịnh Ba Tư và Biển Đỏ, được gọi là phần phía Tây. Phía Tây của Con đường Tơ lụa trên biển còn một nhánh khác, có thể đến bờ biển phía Đông châu Phi.

在这条海上交通路线上，大宗的货物通过船只、借助信风往来穿梭于太平洋西海岸和印度洋，与此同时，信仰、文化、技术、语言和思想也随着海风沿线传播。海上丝绸之路和陆路丝绸之路交相辉映，共同谱写了人类历史交融互鉴、共同发展的篇章。

Trên tuyến đường hàng hải này, một khối lượng lớn hàng hóa được vận chuyển qua lại giữa bờ biển phía Tây Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương thông qua tàu thuyền và gió mùa. Bên cạnh đó, tín ngưỡng, văn hóa, kỹ thuật, ngôn ngữ, tư tưởng cũng được lan tỏa dọc tuyến đường hàng hải. Sự giao thoa tương hỗ của Con đường Tơ lụa trên biển và Con đường Tơ lụa trên đất liền, cùng viết nên một chương về học hỏi giao thoa, cùng nhau phát triển trong lịch sử nhân loại.

“相知无远近，万里尚为邻。”

“Tương tri vô viễn cận, vạn lý thượng vy lân.” (Bạn thân không kể gần xa, Cách nơi ngàn dặm cũng như gần kề)

千百年来，古丝绸之路推动了东西方文明交流互鉴，积淀了以和平合作、开放包容、互学互鉴、互利共赢为核心的丝路精神。现如今，绵亘万里、延续千年的古丝绸之路，正焕发新的生机。

Trải qua hàng ngàn năm, Con đường Tơ lụa đã thúc đẩy giao lưu học hỏi lẫn nhau giữa các nền văn minh phương Đông và phương Tây, đúc kết nên tinh thần Con đường Tơ lụa với nội dung nòng cốt là hòa bình hợp tác, cởi mở bao dung, học hỏi lẫn nhau, hợp tác cùng có lợi. Ngày nay, Con đường Tơ lụa cổ đại trải dài vạn dặm, tồn tại ngàn năm đang bừng sáng với sức sống mới. 

（《瞭望》2024年第7-8期 ）

Tạp chí “Liêu Vọng”, số 7-8, năm 2024 

编译：裴碧捷

校对：冯超

排版：宁笑葳