烽燧，聆听古丝绸之路上驼铃声声

Phong toại, lắng nghe tiếng chuông lạc đà trên Con đường Tơ lụa cổ đại

来源：新华社, 2023-12-08 16:23:52

Theo nguồn: Tân Hoa xã, ngày 8 tháng 12 năm 2023

长城是我国现存规模最大的文化遗产，是中华民族的精神象征。新疆也拥有丰富而精彩的长城资源，新疆境内的长城没有连续的墙体，而是根据地理位置的战略作用及环境，在交通要道、关隘、河流沿岸等处，修建烽燧、戍堡等，进而连成一条条长城资源分布线。

Vạn Lý Trường Thành là di sản văn hóa có quy mô lớn nhất còn tồn tại của Trung Quốc, là biểu tượng tinh thần của dân tộc Trung Hoa. Tân Cương cũng có nguồn tài nguyên Vạn Lý Trường Thành phong phú và đa dạng, Vạn Lý Trường Thành ở Tân Cương không phải là một bức tường dài xuyên suốt, được xây dựng đan xen giữa các phong hỏa đài, tháp canh ở những khu vực đầu mối giao thông trọng yếu, quan ải, ven sông, căn cứ vào môi trường và vai trò chiến lược của vị trí địa lý của căn cứ địa, từ đó được nối thành những tuyến văn hóa tài nguyên Vạn Lý Trường Thành. 

烽燧，即烽火台，夜间举火称“烽”，白天放烟称“燧”，它是长城的核心要素。汉、唐、清代的烽燧遍布古丝绸之路沿线，曾起到防御攻守、保持政令畅通、为丝路商旅提供食宿和保护等作用。其建制大致是依据“五里一燧，十里一墩，卅里一堡，百里一城”的长城布局形式。

Phong toại, tức Phong hỏa đài, ban đêm đốt lửa gọi là “phong”, ban ngày nhả khói gọi là “toại”, là yếu tố then chốt của Vạn Lý Trường Thành. Phong hỏa đài của các triều đại Hán, Đường, Thanh được phân bố dọc theo truyến Con đường Tơ lụa cổ đại, có vai trò phòng ngự, phòng thủ, đảm bảo mệnh lệnh chính trị thông suốt, cung cấp nơi ăn ngủ nghỉ an toàn cho thương nhân trên Con đường Tơ lụa cổ đại. Hệ thống công trình xây dựng của nó dường như được dựa vào các không gian bố trí của Vạn Lý Trường Thành “5 dặm một phong hỏa đài, 10 dặm một gác vọng, 30 dặm một tháp canh, 100 dặm một thành trì” .

图为9月8日在新疆库车市拍摄的克孜尔尕哈烽燧（无人机照片）。

新华社记者 丁磊 摄

Hình ảnh 1: Phong hỏa đài Kizilgaha chụp từ xa

在新疆维吾尔自治区库车市西北12公里处，现存的克孜尔尕哈烽燧残高13米，烽体受自然侵蚀，风化作用，南侧中上部已呈凹槽状，历经2000多年的风雨，至今雄姿犹存。

Cách thành phố Kuqa （Khâu Từ） 12 km về phía Tây Bắc khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương, di tích phong hỏa đài Kizilgaha hiện ra với chiều cao 13m, phần thân phong hỏa đài đã bị xói mòn theo tự nhiên, phần giữa và phần ngọn phía nam xuất hiện các loại hố rãnh, trải qua hơn 2000 năm dãi dầu mưa nắng, vẫn đứng sừng sững hiên ngang.

“克孜尔尕哈烽燧，它是2014年被联合国教科文组织列入丝绸之路长安至天山廊道世界文化遗产名录的。它是代表了当时丝绸之路上的一个军事设施，而且它是目前新疆境内保存最完整，时代最久远的烽燧。它始建于汉宣帝年间，距今已经有近2000年的历史了，是汉代的夯筑结构的烽燧。”库车市龟兹博物馆馆长马丽丽介绍说。

“Năm 2014, Phong hỏa đài Kizilgaha được UNESCO đưa vào Danh sách Di sản Văn hóa Thế giới Con đường Tơ lụa Trường An đến hành lang Thiên Sơn. Nó đại diện cho một cơ sở quân sự trên con đường Tơ lụa thời bấy giờ, hiện là phong hỏa đài được bảo tồn hoàn thiện nhất, có lịch sử lâu đời nhất ở Tân Cương. Nó được xây dựng dưới thời Hán Tuyên Đế, cách đây gần 2000 năm lịch sử, là công trình được xây dựng bằng đất nền thời Hán.” Giám đốc Bảo tàng Kucina thành phố Kuqa cho biết.

图为9月8日在新疆库车市拍摄的克孜尔尕哈烽燧（无人机照片）。

新华社记者 丁磊 摄

Hình ảnh 2: Cận cảnh Phong hỏa đài Kizilgaha

克孜尔尕哈烽燧构筑方式为库车汉代垒筑建筑的最古老的方法版筑夯土，四周以围板夹之，每板间距2米，然后层层夯筑，每层中再夹以纵横的树干、枝杈作为筋骨，顶部为双塔式建筑。克孜尔尕哈烽燧具有生土建筑的就地取材、方便易建、建筑墙体抗风沙等特点，完全适应中亚干旱地区的自然环境，是古人适应自然环境的创造。

Phương pháp xây dựng phong hỏa đài Kizilgaha là phương pháp xây dựng bằng đất lâu đời nhất trong những công trình xây dựng thành lũy nhà Hán ở Kuqa, xung quanh được vây bằng những tấm ván, khoảng cách giữa mỗi tấm ván là 2 mét, sau đó sẽ đầm từng lớp đất một, mỗi lớp còn được đệm rất nhiều thân cây làm khung xương, phần ngọn được xây theo kiểu tòa tháp đôi. Phong hỏa đài Kizilgaha được xây dựng bằng đất thô với đặc trưng lấy vật liệu tại địa phương, thuận tiện dễ xây dựng, xây thành tường chống xói mòn bởi bão cát. Thích hợp với môi trường tự nhiên ở các khu vực khô hạn ở Trung Á, là sự sáng tạo của người xưa để thích nghi với môi trường tự nhiên.

图为9月8日在新疆库车市拍摄的克孜尔尕哈烽燧（无人机照片）。

新华社记者 丁磊 摄

Hình 3: Phong hỏa đài Kizilgaha từ trên cao

克孜尔尕哈烽燧旁边是盐水沟遗址，盐水沟是古代的乌孙古道，所以克孜尔尕哈烽燧旁在这里起到的就是“一夫当关、万夫莫开”的作用。“烽燧始终伫立在这里，说明了新疆自古以来就是祖国不可分割的一部分。不管是从历史上的战略意义来说，还是从它的政治意义上来说，克孜尔尕哈烽燧都是具有独一无二的代表性”。

Bên cạnh phong hỏa đài Kizilgaha là di chỉ Kênh nước muối, Kênh nước muối là tuyến đường cổ Vô Tôn (Wusun) cổ đại, vai trò của Phong hỏa đài Kizilgaha ở đây như “Nhất phu đương quan, vạn phu mạc khai” (Có nghĩa là, Một người giữ ải, muôn người khó qua). “Phong hỏa đài Kizilgaha vẫn đứng sừng sững ở đây, chứng tỏ từ cổ chí kim Tân Cương là một phần không thể tách rời của Trung Hoa. Dù xét về ý nghĩa chiến lược lịch sử, hay xét về ý nghĩa chính trị, phong hỏa đài Kizilgaha đều mang tính đại diện độc nhất vô nhị.”

  图为9月8日在新疆库车市拍摄的克孜尔尕哈烽燧（无人机照片）。新华社记者 丁磊 摄

Hình 4: Phong hỏa đài Kizilgaha 

克孜尔尕哈烽燧是古代西域丝绸之路上的重要实物遗产，曾为丝路畅通、维护西域稳定、保障东西经济和文化的交流发挥过极为重要的作用，它是汉代中央政府在西域设置军政系统和丝路繁华的历史见证。

Phong hỏa đài Kizilgaha là một di sản vật chất quan trọng trên Con đường Tơ lụa cổ đại phía Tây vực, từng đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc làm thông suốt con đường Tơ lụa, giữ gìn sự ổn định ở Tây vực, đảm bảo trao đổi kinh tế và văn hóa Đông Tây. Nó là minh chứng lịch sử về việc chính quyền trung ương nhà Hán thiết lập hệ thống quân sự, chính trị ở Tây vực và sự phồn vinh của Con đường Tơ lụa.

编译：Bích Tiệp（碧捷）

校对Hiệu đính：冯超 (Phùng Siêu)

排版Sắp chữ：宁笑葳 (Ninh Tiếu Uy)

https://h.xinhuaxmt.com/vh512/share/11801592?d=134b428&channel=weixin