Vào sáng ngày 2 tháng 6, Bộ Giáo dục và Ủy ban Ngôn ngữ Văn tự Quốc gia đã tổ chức một cuộc họp báo ở Bắc Kinh để chính thức phát hành "Báo cáo về đời sống ngôn ngữ văn tự" năm 2020 (còn được gọi là "Báo cáo đời sống ngôn ngữ"). Buổi họp báo do người phát ngôn của Bộ Giáo dục Tục Mai chủ trì. Bà Điền Lập Tân, Vụ trưởng Vụ Quản lý Thông tin Ngôn ngữ Văn tự, Từ Hiểu Bình, vụ trưởng Vụ Quản lý ứng dụng Ngôn ngữ Văn tự, các chủ biên phụ trách sách báo cáo đã giới thiệu tình hình chung trong bộ sách thường niên này và trả lời các câu hỏi liên quan của phóng viên.

"Báo cáo về đời sống ngôn ngữ thế giới (2020)" ("Sách vàng về đời sống ngôn ngữ", sau đây gọi tắt là "Sách vàng") là cuốn "Sách vàng" thứ ba do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Ngoại ngữ Trung Quốc của Ủy ban Ngôn ngữ Văn tự Quốc gia. GS. Triệu Dung Huy, trường Đại Học Ngoại Ngữ Thượng Hải, giám đốc điều hành của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Ngoại ngữ Trung Quốc, là tổng biên tập của cuốn sách này, đã tham dự buổi họp báo lần này và trà lời các câu hỏi trực tiếp từ giới truyền thông.

Tổng quan “sách vàng (2020)”

"Sách vàng" năm 2020 đã tiếp tục giữ gìn phong cách biên soạn và phong cách sáng tạo của hai cuốn sách trước, tìm kiếm những nhân tố đổi mới trong tính ổn định, và thể hiện các đặc điểm nổi bật của bản thân mình.

Sau những năm tìm hiểu và tích lũy, "Sách vàng" đã góp phần bồi dưỡng một đội ngũ chuyên gia và tác giả tương đối ổn định, tạo thành nhóm làm việc của riêng mình. 48 tác giả của "Sách vàng" năm nay đến từ 19 trường đại học hoặc tổ chức nghiên cứu khoa học, bao gồm 16 loại ngôn ngữ (bao gồm ngôn ngữ ký hiệu, thủ ngữ). Trong quá trình viết và biên soạn năm nay, cuốn sách này lần đầu tiên cố gắng sắp xếp người chủ trì ngôn ngữ và người chủ trì chuyên mục: người chủ trì ngôn ngữ chịu trách nhiệm chọn chủ đề báo cáo, tổ chức tác giả và đánh giá tài liệu ngôn ngữ nguồn; người chủ trì chuyên mục thì hướng dẫn cụ thể cách viết của tác giả và chịu trách nhiệm đánh giá, bình chọn mỗi một bài viết. Họ không chỉ hỗ trợ chủ biên trong việc tổ chức toàn bộ quá trình viết, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn và giám sát chất lượng bản thảo.

Báo cáo năm nay tập trung vào đời sống ngôn ngữ thế giới trong năm 2017-2018, tập trung vào các sự kiện lớn, các vấn đề nóng bỏng và chủ đề có ý nghĩa tham khảo liên quan đến Trung Quốc. Đây là một báo cáo nghiên cứu uy tín về đời sống ngôn ngữ thế giới do các học giả Trung Quốc quan sát và phân tích. Nó là thành quả của tư duy lý thuyết dài hạn, một thành quả do sự tích lũy tài liệu chuyên môn với khối lượng lớn, phân tích và nghiên cứu đa dạng, và hợp tác tốt đẹp giữa các thành viên trong nhóm biên soạn.

Tập "Sách vàng" này bao gồm sáu phần

Phần thứ nhất là Chính sách, tập trung vào các chính sách và biện pháp được công bố rõ ràng, cung cấp các báo cáo chuyên sâu về các sáng kiến chính sách mới được đưa ra ở Châu Á, Châu Âu, Châu Mỹ và Châu Đại Dương, liên quan đến giáo dục ngôn ngữ, tình trạng và bảo vệ ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số, việc phát triển chữ nổi braille và ngôn ngữ ký hiệu. Nội dung về chữ nổi braille và ngôn ngữ ký hiệu là báo cáo đầu tiên, và phản ánh sự quan tâm và giúp đỡ của cộng đồng xã hội đối với các nhóm người bị thiệt thòi về ngôn ngữ.

Phần thứ hai là Động thái, tập trung vào việc trình bày xu hướng phát triển mới trong đời sống ngôn ngữ, thể hiện sự thay đổi và tạo dựng tương lai. Có thể thấy từ báo cáo năm nay, các vấn đề như xây dựng khả năng đa ngôn ngữ, thích ứng ngôn ngữ và dịch vụ ngôn ngữ do sự phát triển và nhập cư quốc tế mang lại đã thu hút sự chú ý và hành động của nhiều nước trên thế giới và là một hiện tượng ngôn ngữ xã hội đáng được quan tâm lâu dài.

Phần thứ ba là Sự kiện, tập trung vào các chủ đề nóng trên truyền thông thế giới, cho thấy các khía cạnh khác nhau của ngôn ngữ trong đời sống xã hội toàn cầu. Báo cáo này bao gồm những sự kiện như cuộc cải cách văn học Ca-dắc-xtan, Luật quốc gia dân tộc Do Thái của Israel, nguy cơ Rohingya của Miến Điện, việc xây dựng các trường ngữ pháp tiếng Anh và xung đột giữa các khu vực ngôn ngữ Anh-Pháp của Ca-mơ-run, v.v. và đã phản ánh tầm quan trọng và sự phức tạp của các vấn đề ngôn ngữ trong đời sống xã hội.

Phần thứ tư là Báo cáo, không chỉ bao gồm các báo cáo hàng năm của các cơ quan phổ biến ngôn ngữ quan trọng đã có trong "Báo cáo thường niên" trước đó, mà năm nay còn có một số báo cáo đặc biệt quan trọng, như các tổ chức giáo dục tiếng Nhật ở nước ngoài, tình trạng phát triển tiếng Pháp trên toàn cầu, Lễ kỷ niệm 10 năm thành lập Tổ chức ngân sách Thế giới Nga và giáo dục ngôn ngữ tại các trường học châu Âu. Phần này chủ yếu phản ánh tình trạng phát triển và truyền bá ngôn ngữ.

Phần thứ năm là Từ ngữ, tổng cộng bao gồm tám bài báo cáo. Đây là cửa sổ quan sát hệ sinh thái và tâm lý xã hội của các nước khác nhau thông qua từ ngữ hot hàng năm. Ngoài việc theo dõi một số nước hoặc ngôn ngữ thường lệ, năm nay lần đầu tiên bao gồm báo cáo thường niên hàng năm của Hàn Quốc và Áo.

Phần thứ sáu là Phụ lục, tập hợp tuyển chọn các bài báo về đời sống ngôn ngữ thế giới trên truyền thông Trung Quốc, tuyển chọn những quyển sách chuyên khảo về đời sống ngôn ngữ thế giới trong và ngoài nước, và các mục lục sự kiện nóng bỏng về đời sống ngôn ngữ ở nước ngoài, cung cấp cho độc giả những quan điểm tiếp cận và tài liệu phong phú.

Ước nguyện ban đầu của "Sách vàng" (2020)

Điểm khởi đầu của "Sách vàng" (2020) là "Lập trường Trung Quốc, Tầm nhìn thế giới". Nó đặt Trung Quốc trong bối cảnh phát triển toàn cầu. Trong khi quan sát thế giới, cũng cần phải suy nghĩ về các vấn đề của Trung Quốc. Vì vậy, năm nay, chúng tôi đã đặc biệt chú ý đến ba chủ đề ngôn ngữ quan trọng.

Đầu tiên, để đáp ứng nhu cầu thực tế của phòng chống dịch covid-19, cuốn sách này tập trung vào một số hoạt động thực tế có thể phản ánh việc xây dựng các hệ thống dịch vụ ngôn ngữ ở nước ngoài, có thể cung cấp tài liệu tham khảo cho công việc dịch vụ ngôn ngữ ứng phó khẩn cấp của nước ta. Các quốc gia cụ thể liên quan bao gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ và Chile, được phản ánh trong các lĩnh vực như chế độ và pháp quy, cơ quan nhân sự và các tổ chức xã hội.

Thứ hai, để đối phó với cuộc chiến xóa đói giảm nghèo đang diễn ra ở nước ta, cuốn sách này xem xét và so sánh một số chính sách và biện pháp của các nước khác trong lĩnh vực xóa đói giảm nghèo và hỗ trợ cho các nhóm ngôn ngữ dễ bị tổn thương. Ví dụ, Hàn Quốc đã phát hành "Quy hoạch cơ bản về phát triển chữ nổi braille đầu tiên (2019-2023)" để thúc đẩy sự phát triển chữ nổi braille dành cho người khiếm thị; Scotland đã phát hành "Quy hoạch ngôn ngữ ký hiệu Anh (2017-2023)" để bảo vệ quyền sử dụng ngôn ngữ của người khiếm thính; Peru đã phát hành "Ngôn ngữ bản địa, truyền thống truyền miệng và kế hoạch quốc gia đa dạng văn hóa”, thu hút sự chú ý và hỗ trợ nhiều hơn cho các ngôn ngữ bản địa; Hàn Quốc thúc đẩy giáo dục tiếng Hàn cho người nhập cư và phát triển khả năng người nhập cư sử dụng tiếng mẹ đẻ của họ; với tiền đề thúc đẩy người nhập cư hòa nhập vào cộng đồng, Đức đã tôn trọng và công nhận cho người nhập cư để giúp họ xây dựng sự tự tin và hòa nhập vào cộng đồng xã hội Đức.

Thứ ba, đào tạo khả năng đa ngôn ngữ trong thời đại toàn cầu hóa tiếp tục phát triển. Năm nay, “sách vàng” đã chú ý rằng, Liên minh Châu Âu đã phát hành Báo cáo Giáo dục Ngôn ngữ ở các Trường học Châu Âu, trong đó phản ánh toàn diện và thúc đẩy giáo dục đa ngôn ngữ ở Châu Âu. Nhật Bản, Phi-lip-pin, Ma-lai-xi-a và Úc cũng đang tiếp tục thúc đẩy giáo dục ngoại ngữ, Hội đồng Giáo dục Văn hóa Anh đã công bố mười ngôn ngữ nước ngoài lớn nhất mới, đánh giá giá trị của các ngôn ngữ trên thế giới từ nhiều góc nhìn, để thúc đẩy khả năng xây dựng giáo dục đa ngôn ngữ của Anh.

Trong khi phòng chống đại dịch Covid-19, chúng ta đã một lần nữa nhận thức rằng mọi người ở tất cả các quốc gia trên thế giới đều có số phận chung và phải đồng tâm hiệp lực. Chúng tôi phải cùng nhau xây dựng cộng đồng cùng chung vận mệnh, không ngừng xúc tiến hiểu biết và hợp tác lẫn nhau, để cùng nhau ứng đối nguy hiểm, tạo dựng tương lai. Ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng không thể thay thế được trong quá trình giao tiếp, hiểu biết và hợp tác giữa mọi người trên toàn thế giới.

"Báo cáo về đời sống ngôn ngữ thế giới" là một trong những công việc cốt lõi của Trung tâm Chiến lược Ngoại ngữ Trung Quốc để tham vấn chính trị, tập trung vào nhu cầu chiến lược ngôn ngữ quốc gia và động thái cuộc sống ngôn ngữ của xã hội quốc tế. Đây là thành quả học thuật chất lượng cao được hoàn thành bởi nhóm biên soạn chung lưng đấu cật và hợp tác chân thành. Trong những năm phát triển quy hoạch và biên soạn trước đây, "Sách vàng" không chỉ tập hợp một cộng đồng học thuật với những ý tưởng theo đuổi học thuật và nghiên cứu chủ đề chung, mà còn phát triển thành một dự án con thành thục hơn, có tầm nhìn quốc tế nhất thuộc vào bộ "Sách báo cáo về đời sống ngôn ngữ".

Đến nay, chuyên mục "Báo cáo phát triển ngôn ngữ" trong cổng học APP "Học tập cường quốc" đã thu thập phiên bản điện tử toàn văn "Sách báo cáo về đời sống ngôn ngữ" năm 2018 và 2019. Hoan nghênh các bạn lên mạng đọc trực tuyến. Phương pháp đọc trực tuyến trên APP "Học tập cường quốc": nhập "Sách báo cáo về đời sống ngôn ngữ thế giới" vào thanh tìm kiếm của APP, bạn có thể nhận được các tài nguyên liên quan, rồi đăng nhập để bắt đầu đọc sách điện tử.