Đông Chí là một trong 24 tiết âm lịch của TQ, cũng là một ngày tết truyền thống của người dân TQ. Ngay từ thời Xuân Thu của TQ cách đây hơn 2700 năm đã có tiết “Đông Chí”.

Vị trí của trái đất bốn mùa trong năm

Trong chữ Hán “Chí” có nghĩa là cực điểm, là đỉnh cao nhất. Đây không có nghĩa là nhiệt độ trong ngày Đông Chí là lạnh nhất mà là chỉ vị trí của trái đất xoay quanh mặt trời. Đối với những người sinh sống ở Bắc bán cầu mà nói, thì hôm Đông Chí là ngày mà ban ngày ngắn nhất. Sau Đông Chí, thời gian của ban ngày ngày một dài.

Theo sử sách ghi lại, ngày xưa người Trung Hoa có tập tục “mừng đông” hết sức náo nhiệt trong ngày Đông chí. Sáng hôm đó, mọi người dậy thật sớm, già trẻ trai gái mặc quần áo đẹp, đi lại tấp nập, chúc mừng lẫn nhau. Đông chí trong dân gian TQ còn gọi là “Giao Cửu”. Mọi người có thói quen bắt đầu từ ngày hôm đó bắt đầu “tính 9”, cứ 9 ngày tính là một “chín”. Chín ngày đầu gọi là một chín, Đông chí là ngày đầu tiên của “một chín”. Chín ngày sau gọi là “hai chín”. Cứ tính như vậy, sau ngày Đông chí kéo dài chín lần chín tất cả có 81 ngày, điều này được ghi nhận trong truyền thống dân gian Trung Hoa, theo đó mỗi mốc chín ngày đại diện cho một giai đoạn khác nhau của mùa lạnh giá này đươc gọi là một ‘cửu’. Chu kỳ 81 ngày mùa đông được thể hiện trong bài đồng dao có tên là “Đông Cửu Cửu ca”. Nội dung bài đồng dao phụ thuộc vào vùng miền, dưới đây là bài đồng dao vùng Hoa Bắc:

“Nhất cửu nhị cửu bất xuất thủ,

Tam cửu tứ cửu băng thượng tẩu,

Ngũ cửu lục cửu duyên hà vọng liễu,

Thất cửu hà khai, bát cửu nhạn lai,

Cửu cửu gia nhất cửu, canh ngưu biến địa tẩu”.

Tạm dịch:

“Cửu một, cửu hai, tay không động,

Cửu ba, cửu bốn, bước trên băng,

Cửu năm, cửu sáu, liễu rủ xanh bờ,

Cửu bảy băng tan, cửu tám nhạn về,

Cửu chín, hết mùa đông, trâu ta lại ra đồng”.

Ngày nay, phong tục đón tết Đông chí đã thay đổi rất nhiều, người miền Bắc Trung Quốc thường ăn sủi cảo vào ngày Đông Chí.

Nhưng người miền Nam Trung Quốc thường ăn Thang Viên- một món chè gần giống chè trôi nước trong ngày Đông Chí.

Chè trôi - Món ăn truyền thống ngày Tết Đông Chí