SƠN THỦY HỮU TÌNH

-- HÀI HÒA VỚI THIÊN NHIÊN

Nhà Việt Nam học nổi tiếng, GS Trần Quốc Vượng có một nhận xét rất độc đáo về Huế: “Nếu Hà Nội là một đô thị hướng nội, Sài Gòn là một cảng thị thì Huế lại là một thành phố vườn, thành phố thơ”.

Đúng là thiên nhiên đã ưu đãi và ban tặng cho xứ Huế thật nhiều: Núi biếc trập trùng, rừng xanh ngút ngàn, đầm phá mênh mang, những bãi biển tuyệt đẹp, và cả một dòng sông huyền thoại gắn liền với thi ca, nhạc họa… Ngay từ thuở ban đầu, khi chọn Huế để định đô, chúa Nguyễn đã biết vận dụng những ưu thế của vùng đất để kiến tạo nên một đô thị Huế đầy bản sắc- một thành phố gắn liền và chan hòa trong thiên nhiên, một thành phố vườn đậm chất thơ.

Huế chẳng những có di tích tiêu biểu nhất về kiến trúc, điêu khắc, thẩm mỹ của con người Việt Nam thời xưa, mà còn có một hệ thống kiến trúc cung đình đa dạng. Với bề dày lịch sử của một trung tâm hành chính vào thế kỷ 17-18 và kinh đô của triều Nguyễn từ 1802-1945, Huế hiện nay còn lưu giữ nhiều thành quách, cung điện, lăng tẩm, đàn miếu, chùa quán, phố thị, vườn cảnh…

Kinh thành Huế được quy hoạch dựa trên những nguyên tắc triết lý cổ của phương Đông nói chung và theo truyền thống phong thủy của Việt Nam nói riêng, tạo nên sự hài hòa giữa quy hoạch kiến trúc và cảnh quan thiên nhiên mang đậm ý nghĩa biểu tượng. Mối quan hệ âm dương, ngũ hành thể hiện qua 5 phương hướng chủ yếu (trung tâm, đông, tây, nam, bắc), 5 yếu tố cơ bản của tự nhiên (kim, mộc, thủy, hỏa, thổ), và 5 màu cơ bản (vàng, trắng, xanh, đen, đỏ) là cơ sở cho ý tưởng quy hoạch của Kinh thành Huế.

Thịnh thời, Huế là một kinh đô xanh màu thiên nhiên với hàng chục khu vườn Ngự, hàng trăm phủ đệ, nhà vườn, chùa chiền, đàn miếu và những khu lăng tẩm mênh mông ở phía thượng nguồn sông Hương. Bản thân dòng sông cũng là một dải lụa xanh nối kết giữa miền kinh thành ở phía đông và miền lăng tẩm ở phía tây, tạo nên một sự cân bằng tuyệt vời giữa hai cõi âm-dương, điều chỉ riêng có ở Huế. Sự hòa quyện giữa những nét non xanh nước biếc, đặc điểm địa hình của núi sông, hòn đảo với sự vận dụng sáng tạo của con người trong quy hoạch, xây dựng đã góp phần hình thành nên Huế.

Huế từ lâu đã đi vào thi ca với tà áo dài, chiếc nón nghiêng che e ấp của người con gái, đã có rất nhiều điều ở Huế đã làm xao xuyến biết bao thi nhân, từ con đường, những cơn mưa hay tiếng chuông Thiên Mụ.

Hương Giang nhất phiến nguyệt, kim cổ chứa đa sầu. ––Nguyễn Du

Cố đô Huế ngày nay vẫn còn lưu giữ những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể chứa đựng nhiều giá trị biểu trưng cho trí tuệ và tâm hồn của dân tộc Việt Nam. Suốt mấy thế kỷ, bao nhiêu tinh hoa của cả nước được chắt lọc hội tụ về đây hun đúc cho một nền văn hóa đậm đà bản sắc để tô màu cho một bức tranh thủy mạc thiên nhiên tuyệt vời. Huế ơi, sơn thủy hữu tình thơ mộng mãi mãi trong lòng tôi.

                                                                                           Trương Nam